6-11 YAŞ ÇOCUKLARIN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Okula başlayan çocuk, anne babası dışında kendisi için çok önemli olan yeni bir yetişkin ve onun otoritesi ile tanışmaktadır: Öğretmen.
Zaman içinde öğretmenin istekleri ve beğenisi anne babanınkilerin üstüne çıkar. Çocuk evde anne babanın, okulda ise öğretmeninin beğenisini kazanmaya çalışır. Bu beğeniyi kaybetmemek için elinden geldiği kadar evdeki ve okuldaki kurallara uymaya başlar. 6-8
yaş çocuğu için öğretmen beğenisi önemli bir ihtiyaçtır ve bu beğeni ona güven sağlamaktadır. Bu yaşlarda çocuk, okuldaki arkadaşlarıyla bir şeyler paylaşmanın gereğini kavrar. Çocuğun davranışlarında okul öncesi dönemde ödül ve ceza önemliyken artık “Bana iyi çocuk desinler.” ihtiyacı daha etkin hâle gelmiştir. 9-10 yaşlarına doğru ise artık arkadaş beğenisi yeni bir yaptırım değeri kazanmaya başlar.

6-11 Yaş Çocuğunun Özellikleri
• Hareket becerileri gelişimini sürdürmektedir.
• Herhangi bir faaliyet için dikkati kısa sürelidir.
• Sözcükleri daha iyi telaffuz eder ve daha geniş bir kelime dağarcığına sahiptir. Ancak kendini sözel olarak ifade etme yeteneği nispeten sınırlıdır.
• Okuma becerisi hızla gelişir, akıcılık yerleşmeye başlar.
• Zamanının büyük çoğunluğunu okulda aritmetik, okuma yazma gibi yeteneklerini geliştirerek geçirir.
• Dergi, çizgi roman, öykü gibi farklı türde yayınlar okumaya başlar.
• Bilgi almak ya da eğlenmek için kitap okuyabilir.
• Matematik ve okuma becerilerini günlük yaşamda kullanmaya başlar.
• Neden-sonuç ilişkilerini daha net şekilde anlayabilir, çıkarımlarda bulunabilir.
• Şahit olduğu bir olayın öncesini ve sonrasını bir arada değerlendirebilir.
• Sadece ne olduğu ile ilgilenmez, davranışların nedenleri üzerinde de düşünmeye başlar.
• Eleştirel düşünmeye başlar.
• Gruplama yeteneğine sahiptir. Buradan sınıflama, sıralama, sayı ve mekân kavramları oluşur.
• Ne hissettiği hakkında düşünebilir, duygularını az çok açık olarak ifade edebilir.
• Sadece kendi hissettiklerini değil, diğer insanların da neler hissettiklerini anlamaya başlar.
• Daha duygusal davranabilir.
• Zihni aracılığıyla dünyayla başa çıkmaya çalışır.
• Daha güçlü ve karmaşık arkadaş ilişkileri kurar. Özellikle aynı cinsten arkadaşa sahip olmak kendisi için giderek daha fazla önem taşır.
• Karşı cinsle genellikle tartışmacı bir ilişki içindedir. Bu yaşlarda karşı cinsi reddediş, “kendi cinsiyetini kabul etme” sürecindeki önemli ve sağlıklı bir adımdır.
• Onun için her şey bir yarıştır. Spor gibi konularda arkadaşlarından daha iyi olmayı ister. Rekabet içeren ortamlarda kazanmaya odaklanır.
• Ev ve okul içerisinde belirlenen kurallara uyum sağlamaya çalışır.
• Toplumsal değerlere daha fazla uyum sağlar.
• Her şey ve herkesin adil olmasını ister. Haksızlığa karşı artan bir duyarlılık gösterir.
• Sosyal dünyanın işleyişini anlamaya ve davranışlarını kontrol etmeye çalışır.
• Kendi davranışlarına dair beklenti ve standartlar oluşturmaya çalışır.
• Giderek daha meraklı, daha ciddi, daha iş birlikçi, daha paylaşımcı ve daha güvenli olur.
• Yaşıtlarıyla daha fazla birlikte olur. Arkadaşları arasında popüler olmayı önemser. Akran baskısını daha fazla hissedebilir.
• Hem arkadaşlarıyla birlikte olmaktan hem de yalnız kalmaktan hoşlanır.
• Aileye olan bağımlılığı giderek azalır.
• Akademik başarı önemlidir, başarısızlık durumunda kendini suçlama eğilimi gözükür.
• Heyecan ve istekleri kolaylıkla harekete geçirilebilir.
• Karar ve amaçlarını hemen gerçekleştirmek ister, uzun dönemli plan yapamaz.
• Okuma ve yazmada kendini değerlendirmeye başlar ve bunu başkalarıyla paylaşmak ister.
• Yetişkinlerle ilişkilerinde genellikle boyun eğici bir tutum sergiler. Fakat bununla birlikte, otoriteye karşı koymaya da başlar.
• Artan bir benlik duygusuna sahip olabilir.
• Diğer insanlara yardım etmekten hoşlanır.
• Çalışma alışkanlıklarında daha dikkatli ve süreklidir.
• Kendi kendini motive etme durumu görülür. Ancak hevesi kolaylıkla kırılabilir. Ödül ve teşviğe ihtiyaç duyar.
• Kendini geliştirmeye çalışır.
• Davranışlarındaki olgunluk ve nezaket artar.
• Kendine daha çok önem verir.
• Kendine daha güvenli ve kontrollüdür.
• İşler ters gittiğinde daha az kaygılanır.
• Dönemin sonlarına doğru, erinliğin yaklaşmaya başladığına dair işaretler veren beden değişimlerini fark etmeye başlar. Beden imajı ve yeme alışkanlıklarıyla ilgili problemler bazen bu dönemde başlayabilir.
• Fiziksel gelişim açısından kızlar erkeklerin önünde yer alabilir.



ANNE BABA NASIL DAVRANMALIDIR
• Çocuğa yaş dönemi özelliklerine uygun oyuncaklar alınmalıdır. Çocuğun okula başlaması artık oyuna ihtiyacı olmadığı anlamına kesinlikle gelmemektedir.
• Çocukla birlikte okumak, çocuğun kelime dağarcığının genişlemesini ve yaşadığı çevreye dair yeni bakış açıları geliştirmesini sağlar.
• Çocukta görmek istenilen davranışlar fark edilip ödüllendirilmeli, görmek istenilmeyen davranışların sonuçlarıyla çocuklar baş başa bırakılmalıdır.
• Yapabileceklerinden çok fazlası istenmemeli, gösterdiği çabalardan dolayı eleştirilmemelidir. Aksi hâlde yetersizlik duygusu gelişebilir. Bu durum, başarısızlık korkusuyla yarışmalardan kaçınmak sonucunu doğurabilir.
• Çocuğun gün içinde televizyon ve bilgisayar karşısında geçirdiği süreye sınır getirilmelidir.
• Çocuğa sevgi, ilgi gösterip zaman ayrılmalıdır.
• Çocukla konuşurken “Okul nasıldı?” gibi genel sorular yerine “Resim dersinde ne üzerinde çalıştınız? Öğretmenin projen hakkında ne söyledi?” gibi daha duruma özgü sorular sorulabilir.
• Okul çağı çocukları kendileriyle yetişkin gibi konuşulmasından çok hoşlanırlar. Örneğin “Projenin başına oturmanı daha kaç defa söyleyeceğim!” demek yerine, “Projen üzerinde çalışmaya başlamanı bekliyorum. Onun üzerinde ne kadar çalışmayı planlıyorsun?”
şeklinde konuşulabilir.
• Çocuğa karşı şefkatli ve dürüst olunmalıdır.
• Aile üyeleri birlikte zaman geçirmeli ve faaliyetler yapmalıdır.
• Çocuğun yaşamıyla ilgili problemleri çözmesi için fırsatlar verilmelidir. Çocuk problemi çözemiyorsa yardım isteyip istemediği sorulmalı, yardım isterse küçük bir katkı sağlayıp gerisini kendisinin halletmesi sağlanmalıdır.
• Çocuğa bağımsızlık kazandırılırken diğer yandan sorumluluk bilincinin geliştirilmesi, çocuğun kendine güvenini pekiştirir. Bunu sağlamak için çocukla zaman geçirilerek zorlayıcı olmadan arkadaşları, başarıları, hayatta karşılaştığı ve üstesinden geldiği olaylar hakkında konuşulabilir.
• Çocuğun okulu ile iş birliği kurulmalı, okuldaki etkinliklere katılıp öğretmenle irtibat hâlinde olunmalıdır.
• Çocuğun arkadaşlarının aileleriyle bir araya gelinebilir.
• Çocuğun okul dışı faaliyetlere katılımı desteklenmelidir.
• Çocuğun kendisini kötü hissetmesine neden olabilecek cezalandırma yerine, rehberlik etmek ve çocuğu korumak esasına dayanan bir disiplin anlayışı geliştirilmelidir.
• Açık, net, tutarlı ve anlaşılır kurallar konulup çocuğun bunlara uyması sağlanmalıdır.
• Çocuğun doğruyla yanlışı ayırt etmesine yardımcı olunmalıdır.
• Çocuğun sorumluluk duygusunun gelişmesi için sofra kurmak, yatağını toplamak, kütüphaneyi düzenlemek gibi ev içi görevler verilebilir.
• Parayı bilinçli bir şekilde harcayıp biriktirmesi üzerine konuşulup bu biçimde davranmasını sağlayacak fırsatlar oluşturulabilir.
• Çocukla saygı göstermenin ne olduğu ve nasıl olması gerektiği ile ilgili konuşulabilir. Çevresindekiler saygısızca davrandığında ne yapılabileceği ile ilgili konuşulup çocuk bu duruma hazırlanabilir.
• Çocukla ergenlik döneminde meydana gelecek normal değişimler üzerine konuşulmalıdır.