İNTERNET BAĞIMLILIĞI VE ÇOCUK

Özgür TÖNBÜL, Psikolojik Danışman & Aile Danışmanı, facebook.com/aile.ve.evlilik.terapisi

İNTERNET BAĞIMLILIĞI VE ÇOCUK

            Modern çağda teknoloji herkesin elinde ve herkes tarafından ulaşılması koyla hale gelmiştir. Teknolojiye ulaşmak ve kullanmak o kadar sıradan hale gelmiştir ki, teknoloji kullanımından uzak insanlara cahil gözüyle bakılmaktadır. Peki teknoloji bu kadar hayatımıza girmişken bize ne gibi faydaları ve zararları olabilir? Çocuklarımızın teknolojiyle iç içe olması, tabletleri, dokunmatik telefonları kullanmaları onların ne kadar da zeki olduklarını mı gösteriyor?

            Günümüz toplumunda internet, bir bilgi veya iletişim kaynağı olmanın ötesinde bazı insanlarda görülüş itibariyle ‘’bağımlılık’’ halini almıştır. Birçok kişi gerçek hayatta karşılığını bulamadığı tutkuları ve tutsaklığı sanal dünyada yaşamaktadır. Bu durum kişinin internete karşı bağımlılığını ileri derecede tetikleyici rol oynamaktadır.

            İnternet bağımlılığını hastalık haline getiren ve bu durumu iyice tetikleyen neden ise; bilgisayar, internet ve sanal dünyanın karşı konulmaz çekiciliği ve bunu mekansal olarak var eden internet kafelerdir artık her evde internet bağlantısı olduğu için internet kafeler popülerliğini yitirmektedir. Gerçek dünyadan uzaklaşan bireyler sanal dünyada gerçek olmayan faaliyetler ve ilişkiler içerisine girerek toplumdan soyutlanmakta, bilgisayar ve internet bağımlısı haline gelmektedir. Ayrıca günümüzde internet ve bilgisayara her yönden olumlu gözüyle bakmakta kişiye bağımlılığı getirebilmektedir.

İnternet Bağımlılarının Tipik Davranışları:

-- İnternete bağlı değilken, internete yapılan aktivitelerin hayalini kurması

-- İnternette planlanandan daha fazla zaman geçirilmesi

-- İnternet yüzünden işteki ya da okulda ki başarıda düşme görülmesi ya da sosyal 

    ilişkilerde kopma yaşanması

-- İnternet kullanımı hakkında aile ya da arkadaşlara yalan söylenmesi

-- İnternetin günlük hayatta ki problemlerden kaçmak için bir araç olarak kullanılması

İNTERNET BAĞIMLILIĞININ BELİRTİLERİ

            Günümüzde internet bağımlılığı hakkında yapılan araştırmalar ve uzmanlar, internet bağımlılığının belirtileri konusunda hem fikirlerdir.

Bu belirtileri maddeler belirtecek olursak:

-- Her gün internete bağlanmak, bağlı iken zamanın farkında olmamak, sorulduğunda ise inkar etmek

-- Herkese mail adresi, ICQ( sohbet odası adı) numarası, sohbet odası adları vs. vermek veya dağıtmaya çalışmak

-- İnternet dışı uğraşlara ilginin kaybolması

-- Sosyal faaliyetlerde azalma, dostları tarafından anlaşılamama duygusu, spor faaliyetlerinden uzaklaşma ve kondisyon kaybı

-- İş verimliliğinin düşmesi

-- Sürekli uykusuz kalma ve yorgunluk

-- Alışverişlerin internet üzerinden yapılması

-- Aile fertlerine yeterli zamanı ayıramama nedeni ile aile bağlarının zayıflaması

-- Günlük yaşamda ki diğer iş ve kişilerin, internetteki yaşamına engel olduğu düşüncesi

-- Bilgisayar kullanımı nedeniyle eşler arasında anlaşmazlık ve sorun çıkması

İnternet bağımlılığı konusunda ilk çalışmalardan birini yapan Psikolog Kimberly Young tur. Ayrıca Kimberly Young ilk kitabını bu konu hakkında yazmıştır. Kimberly Young’ a göre insanların internet bağımlısı olup- olmadığı, kendi vermiş olduğu on maddenin dördünü kendisinde bulmasıyla yeterlidir.

On iki aylık süreçte aşağıda ki kriterlerden dördünü veya daha fazlasıyla karşılaşmak, ‘’internet bağımlısı’’ teşhisi koymak için yeterlidir.

1)      İnternette çok fazla zaman harcadığını hissetmek

2)      Doyuma ulaşmak için interneti daha fazla süre kullanma ihtiyacı duymak

3)      İnternet kullanımını kontrol edememek

4)      İnternet kullanımına son verdiğinde veya kesmeye çalıştığında kendini rahatsız ve sinirli hissetmek

5)      İnterneti sorunlardan kaçmak veya karamsar ruh halinden kurtulmak için kullanmak

6)      İnternet kullanımının derecesini gizli tutmak için aileye veya arkadaşlara yalan söylemek

7)      İnternet yüzünden tehlikeye atılmak veya önemli bir ilişkiyi,işi, eğitim veya kariyerle ilgili bir fırsatı riske atmak

8)      Erişim ücretlerine aşırı miktarlarda para harcanmasına rağmen kullanmaya devam etmek

9)       İnternete bağlanmadığında içe çekilme, depresyon ve sıkıntı seviyesinde artış olması

10)   Tasarladığından daha fazla süre internet kullanmak

Tüm bu belirtiler sadece yetişkinler için değil, çocuk ve ergenleri de kapsamaktadır. Çocuklarımız çok erken yaşta teknoloji ile tanışmakta ve kullanmaktadır. Aileler teknoloji ile iç içe olan çocuğunu sokaktan daha güvenli bir ortamda olduğunu sanmaktadır. Oysaki çocuğumuzu kontrolsüz bir internet ortamında yalnız başına bıraktığımızda, sanal dünyanın tüm tehlikelerine karşı çocuğumuzu açık hale getirmekteyiz. Özellikle çevrimiçin oyunlar, para ile oynanan oyunlar ve bahisler, sohbet odalarından gelebilecek cinsel istismarlar bu tehlikelerden bir kaçıdır.

            Ayrıca internet bağımlısı çocuğumuzun okul başarısı düşmekte, arkadaş ve aile ilişkileri bozulmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken üç husus vardır:

1)      Akademik başarısı yüksek iken düşmesi veya orta iken daha fazla düşmesi

2)      Sağlığında olmayan bir problemle karşılaşması, yemek yeme düzeninin bozulması ve çekilen uykusuzluk

3)       Ailesi ve arkadaşları ile geçirdiği zamanın bilgisayar kullanımı ile azalması ve vaktin çoğunun bilgisayar başında geçirilmesi

Ailelere Öneriler:

Çocuk ve ergen, internet bağımlılığı belirtileri gösteriyorsa aile profesyonel bir danışmana başvurmalıdır. Saplantılı internet kullanımı; depresyon, öfke ve özgüven eksikliği gibi başka sorunların belirtisi olabilir. İnternet kullanımı yasaklanmamalıdır. Bunun yerine çocuğun çevrim içi olarak ziyaret edebileceği sitelere ve neler yapabileceğine yönelik internet kullanım kuralları belirlenmelidir.

 Her gün ya da bir haftalık süre içerisinde çocuk ve ergene belirli zaman sınırlılıkları içerisinde bilgisayar ve internet kullanımı hakkı verilmelidir. Verilen bu hakkı kullanım şekle ergene ait olmalıdır.

Ödevlerin bitirilmesi ile internet kullanımının gerçekleştirileceğini çocuk ve ergenle önceden konuşmak  ve bu kurala uymama dahilinde de neler olabileceğini ergene daha önceden bildirmek

Sohbet odalarına veya yetişkin içerikli sitelere girmesine izin verilmemelidir. Ergen veya çocuk bu hususta bilgilendirilmeli ve bu sitelerin sakıncalarından  bahsedilmelidir. Bir başka çözüm yolu olarak da bu sitelere şifre konulabilir.

Bilgisayarın açık bir yerde tutulması uygundur. Bilgisayarı çocuğun odasında değil, evin ortak kullanım alanlarından birine kurulmalıdır. Böylece ebeveynlerin çocuklarını takibi daha kolay olabilmektedir.

Çocuk ve ergenin internet dışında da etkinlikler ile vakit geçirmesi sağlanmalı, arkadaşlarıyla beraber zaman geçirmesi imkanı verilmelidir. Spor faaliyetlerine yönlendirilmelidir ve okul sonrası katılacak aktivitelerinin çoğaltılması ve katılımı sağlanmalıdır.